MÜRACİƏT GÖNDƏR


Xahiş edirik müraciət göndərməzdən əvvəl aşağıda yerləşdirdiyimiz "ən çox verilən suallar"la tanış olun. Əgər siyahıda Sizin probleminizlə əlaqəli cavab yoxdursa bizə müraciət göndərə bilərsiniz. Göndərilmiş müraciətlər idarəçilər tərəfindən daimi yoxlanılır və vətəndaşlarla əlaqə saxlanılır.



Rəqəm tipi olaraq daxil edin






Maksimum 1500 simvol

 

 
     Yüklənir
    

  • Elektron Hökumət
    • “E-hökumət” nədir?

      “E-hökumət” - vətəndaşlara dövlət tərəfindən verilən xidmətlərin elektron mühitdə təqdim edilməsi deməkdir. Burada dövlət xidmətlərinin vətəndaşa ən asan və ən təsirli yolu ilə keyfiyyətli, sürətli, fasiləsiz və etibarlı bir şəkildə çatdırılması nəzərdə tutulur. Bürokratik və klassik dövlət anlayışlarının yerini almağa başlayan “E-hökumət” anlayışı ilə hər təşkilatın və hər fərdin məlumat və kommunikasiya texnologiyaları ilə dövlət təşkilatlarına və təşkilatlar tərəfindən təqdim edilən xidmətlərə asanlıqla çatması nəzərdə tutulur.

    • “E-hökumət” portalı nədir?

      “E-hökumət” portalı bütün dövlət qurumlarının xidmətlərinə tək bir nöqtədən giriş imkanını təmin edən bir portaldır. Portalın məqsədi ictimai xidmətlərini vətəndaşlara, müəssisələrə, ictimai təşkilatlara operativ şəkildə təqdim etməkdir. Portal vasitəsilə istifadəçilər ehtiyacları istiqamətindəki məlumat və xidmətlərdən asanlıqla istifadə edə bilərlər.

    • “E-hökumət” po​rtalından istifadə etmək üçün necə qeydiyyatdan keçmək lazımdır?

      “Elektron hökumət” portalından istifadə etmək üçün 3 üsul ilə autentifikasiyadan keçmək mümkündür: - Elektron hökumət sistemi tərəfindən vətəndaşa verilmiş kod ilə daxil olmaq və qeydiyyatdan keçmək. - RİTN tərəfindən verilmiş elektron imza kartı ilə daxil olmaq. - Smartfon və planşetlər üçün mobil autentifikasiya sertifikatı ilə daxil olmaq.

    • Qurumlara göndərilən sorğulara neçə müddətdən sonra cavab verilir?

      Sorğuların cavablandırlıması müddəti ilə bağlı ətraflı məlumat əldə etmək üçün Portalda yerləşdirilən “Elektron xidmətlər reyestri” bölməsinə daxil olub, sorğunun ünvanladığı qurumun inzibati reqlamentinə baxmaq olar.

    • “Elektron hökumət” portalının gətirdiyi asanlıqla​r nədir?

      Qurumlar tərəfindən təqdim olunan xidmətlərə tək bir internet saytı üzərindən daxil olma imkanının təqdim edilməsidir. Həmçinin qurumların xidmətləri ilə əlaqədar doğru və aktual məlumatlara çatma imkanı təmin etməkdədir. “Elektron hökumət” portalında yerləşdirilən bəzi elektron xidmətlər üçün (vergi, rüsum və s.) ödəniş edilməsi, lazım gəldikdə bu əməliyyatların Portal üzərindən təhlükəsiz şəkildə aparılmasının mümkünlüyü.

    • Elektron xidmətlərdən faydalanmaq üçün ödəniş etmək lazımdırmı?

      Elektron xidmətlər (e-xidmətlər) üçün dövlət qurumları tərəfindən hər hansı bir vergi, rüsum ödənilməsi nəzərdə tutulmayıbsa, “Elektron hökumət” portalı üzərindən istifadə ediləcək e-xidmətlər üçün əlavə bir haqq tətbiq olunmur.

    • Kod-parolu haradan ala bilərəm?

      Kod-parolu “Elektron hökumət” portalı üzərindən “Qeydiyyat” bölməsinə daxil olaraq, tələb olunan məlumatları daxil etməklə qısa bir zamanda əldə edə bilərsiniz. 2-ci üsul isə yaxınlıqda yerləşən Qeydiyyat Mərkəzlərinə şəxsiyyət vəsiqəsi ilə müraciət edərək kod-parolu ala bilərsiniz.

      Qeydiyyat məntəqələrinin siyahısı
      Video təlimat

    • Kod-parolu mənim yerimə başqa şəxs ala bilərmi?

      Xeyr. Bu əməliyyat təhlükəsizlik baxımından doğru olmadığından mümkün deyildir.

    • Portal üzərindən banklara elektron arayışla müraciət etmə mərhələsi necə aparılır?

      Banklara elektron arayışla müraciət edilən zaman vətəndaş portaldan autentifikasiyadan keçərək elektron xidmətlər siyahısından "Vətəndaşa aid fərdi məlumatlar üzrə elektron arayışın verilməsi" elektron xidmətinə daxil olmalıdır. Xidmətə daxil olan zaman sistem avtomatik olaraq elektron arayışı yaradır.
      Video təlimat

    • Yeni xidmət qrupununu necə yaratmaq olar?

      İstifadəçi portaldan autentifikasiyadan keçərək elektron xidmətlərin ümumi siyahısı bölməsində yerləşdirilən "+" işarəsini seçdikdən sonra istifadə etdiyi xidmətlər üçün başlıq qeyd edərək qrup yarada bilər.
      Video təlimat

    • Mövcud parolu olduğu kimi saxlamaq olar?

      Bəli saxlamaq olar, lakin təhlükəsizlik baxımından parolların mütəmadi olaraq dəyişdirilməsi və daha etibarlı parollardan istifadə edilməsi məsləhət görülür.

    • Kod-parolu kimlər əldə edə bilər?

      Azərbaycan Respublikasında yaşayan və şəxsiyyət vəsiqəsinə sahib olan istənilən vətəndaş kod-parol əldə edə bilər.

    • Kod-parolun istifadə müddəti var?

      Xeyr. Kod-parolun istifadə müddəti yoxdur.

    • Parolun unudulduğu, oğurlandığı və ya itirildiyi zaman nə etmək lazımdır?

      Bu zaman Portalın “Şifrənin bərpası” bölməsinə daxil olub, müvafiq xanalara tələb olunan məlumatları daxil edərək şifrəni dəyişmək lazımdır.

    • Kod-parol ödəni​şlidir?

      Xeyr. Kod-parol üçün ödəniş həyata keçirilmir.

    • Xidmətlərin istifadəsi zamanı problem yarandıqd​a kimə müraciət edilməlidir?

      Xidmətlərin istifadəsi zamanı hər hansı problem yaranan zaman 24 saat ərzində fəaliyyət göstərən “157” Zəng Mərkəzinə müraciət edə bilərsiniz.

    • Müəssisə korporativ şəbəkəyə malikdirsə və təhlükəsizliyi təmin etmək məqsədi ilə şəbəkə və sistem infrastrukturunda proksi və faervol proqram təminatı,avadanlığı tətbiq olunursa və imzalama zamanı sertifikat statusunun onlayn yoxlanılması (OCSP), ƏƏSMN-in xidmətindən istifadəsi zamanı və bildirişləri doldurulduqdan sonra .pdf formatında faylın yaranması ilə problem yaşanırsa o zaman nə etmək lazımdır?

      Əgər müəssisə korporativ şəbəkəyə malikdirsə və şəbəkə infrastrukturunun təhlükəsizliyini təmin etmək üçün müxtəlif növ proksi, faervol proqram təminatı və avadanlıqlarından istifadə olunursa sertifikat statusunun onlayn yoxlanılması (OCSP), ƏƏSMN-in bildirişləri doldurulduqdan sonra bildirişin .pdf formatında yaranması həyata keçmirsə o zaman sizin şəbəkə infrastrukturunda və proksi sistemində HTTPS, LDAP, WWW protokollarına və ƏƏSMN-xidməti istifadə etmək üçün JAVA proqramında proksi verilən İP ünvan göstərilməlidir. Əgər hər hansı başqa bir səbəb yaranırsa e-imzanın texniki qrupu ilə əlaqə saxlamanızı tövsiyyə edirik. E-imza üçün : permit tcp host 188.72.189.26 eq www permit tcp host 188.72.189.26 eq https permit tcp host 188.72.189.26 eq ldap permit tcp host 188.72.189.24 eq https permit tcp host 188.72.189.24 eq ldap permit tcp host 188.72.189.24 eq www permit tcp host 188.72.189.25 eq https permit tcp host 188.72.189.25 eq ldap permit tcp host 188.72.189.25 eq www ƏƏSMN-in xidmətindən istifadə etmək üçün: 188.72.131.38 85.132.122.125 62.212.252.0

    • Əmək müqaviləsi bildirişlərinin elektron qeydiyyatının aparılması portal üzərindən necə həyata keçirilir?

      Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin "Əmək müqaviləsi bildirişlərinin qeydiyyata alınması və bu barədə işəgötürənə məlumatın verilməsi" xidmətinə daxil olaraq qeydiyyatı aparmaq olar.
      Video təlimat

    • Elektron hökumət portalında necə qeydiyyatdan keçmək olar?

      Elektron hökumət portalında “Qeydiyyat” bölməsinə daxil olub müvafiq mərhələləri keçməklə qeydiyyatdan keçə bilərsiniz. Əgər siz Elektron hökumət portalında onlayn qeydiyyatdan keçə bilmirsinizsə, təkcə şəxsiyyət vəsiqəniz ilə E-Gov qeydiyyat məntəqələri ( https://www.e-gov.az/az/content/read/10 ) siyahısından sizə yaxın olan poçt məntəqələrindən birinə yaxınlaşın,sizi pulsuz qeydiyyatdan keçirəcəklər.

    • Elektron hökumət portalı tərəfindən təqdim edilən arayışlar istənilən dövlət qurumu və özəl müəssisələr tərəfindən tanınırmı ?

      "Elektron imza və elektron sənəd haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu”nun 24.4-cü bəndinə əsasən, portal tərəfindən formalaşdırılan elektron arayışlar eyni məzmunlu kağız üzərində olan arayışlarla bərabər hüquqi qüvvəyə malikdirlər. Elektron arayışlar əksər qurumlar tərəfindən tanınır.

    • Xarici vətəndaşlar Elektron hökumət portalında qeydiyyat tələb edən xidmətlərdən istifadə etmək üçün nə etməlidir?

      Xarici vətəndaşlar yalnız elektron imza və asan imza ilə portal giriş edib xidmətlərdən istifadə edə bilərlər.

    • Xarici vətəndaşlar telefonun İMEİ kodunun qeydiyyatını onlayn edə bilərmi?

      Xeyr,xarici vətəndaşlar yalnız hər hansı bir poçt məntəqəsinə yaxınlaşaraq telefonun İMEİ kodunu qeydiyyatdan keçirə bilər.

    • FİN kod nədir?

      Fin kod - şəxsiyyət vəsiqənizin sağ aşağı küncündəki, axırdan birinci rəqəmi çıxmaqla, sonrakı 7 rəqəm və hərflərdən ibarət koddur.

    • E-gov identity nədir ?

      E-Gov identity portala giriş üçün tələb olunan autentifikasiya vasitələrindən biridir.Həmçinin ümumi identifikasiya (tanıma) vasitəsi üçün nəzərdə tutulub. Yəni,gələcəkdə bu xidmət banklarda, müxtəlif portallarda, elektron sistemlərdə, elektron xidmətlərdə istifadə ediləcək. Artıq o zaman bir çox məlumatı doldurmaq yerinə birbaşa E-Gov identity vasitəsilə sistem sizi tanıyacaq.

    • Mobil cihazımı necə qeydiyyatdan keçirə bilərəm ?

      Mobil cihazı qeydiyyatdan keçirmək üçün ilk öncə Elektron hökumət portalına daxil olub bütün xidmətlər bölməsindən Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin təqdim etdiyi e-xidmətlər içərisindən “Mobil cihazların qeydiyyatdan keçirilməsi” xidmətini ( https://www.e-gov.az/az/services/read/3273 ) seçməlisiniz.

    • Mobil cihazımı qeydiyyatdan keçirməyimdən 24 saat keçib,ancaq hələ də aktiv deyil.Nə etməliyəm ?

      İMEİ kodu qeydiyyatdan keçirdikdən 24 saat keçməsinə baxmayaraq telefonunuz hələ də aktiv deyilsə,Mobil Cihazların Qeydiyyat Sisteminin qaynar xətti olan 16 77 ilə əlaqə saxlayıb müraciətinizi onlara bildirin.

    • Elektron hökumət portalında hansı ödənişləri həyata keçirmək mümükündür?

      Kommunal, rabitə,ipoteka,büdcə.

    • Elektron hökumət portalında qeydiyyatdan keçərkən qeyd etdiyim mobil nömrəni dəyişə bilərəm ?

      “ İstifadəçi adı və parol” ilə portala giriş etdikdən sonra şəxsi kabinetdəki istifadəçi məlumatları bölməsinə daxil olaraq aktivasiya kodunun gəlməsi üçün qeyd etdiyiniz mobil nömrənizi dəyişə bilərsiniz

  • Elektron İmza
    • Elektron imza nədir?

      Azərbaycan Respublikasının Qanunlarına əsasən elektron imza ilə imzalanmış elektron sənədlər əl imzası ilə imzalanmış və möhürlənmiş sənədlərə bərabər tutulur. Elektron imza müasir dövrün tələbləri ilə ayaqlaşmaq istəyənlər üçün effektiv həll hesab edilir. Elektron imza ilə imzalanmış sənədlər bir neçə saniyə ərzində lazım olan yerə çatdırıla bilər. Elektron sənəd mübadiləsinin bütün iştirakçıları bir-birindən uzaqda olmalarına baxmayaraq eyni imkanlar əldə edirlər. Elektron imzanın istifadəsi zamanı sənədlər adi kağız sənədlər kimi hüquqi qüvvəyə malik olur.

    • E-imza sertifikatını haradan ala bilərəm?

      Elektron imza sertifikatlarını Milli Sertifikat Xidmətləri Mərkəzinin Qeydiyyat Məntəqlərindən və ya online şəkildə əldə etmək mümkündür.

    • Elektron imza kartını əldə etmək üçün hansı sənədlər tələb olunur?

      Elektron imza kartını əldə etmək istəyən hər bir vətəndaş Qeydiyyat Mərkəzlərinə müraciət edən zaman mütləq şəxsiyyəti təsdiq edən sənədi təqdim etməlidir (sürücülük vəsiqəsi şəxsiyyəti təsdiq edən sənəd kimi qəbul edilmir). Sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki və hüquqi şəxslərdən, həmçinin dövlət qulluqçularından tələb olunan digər sənədlər haqqında bax “Texniki dəstək” menyusunun “Sənədlər” bölməsinə.

    • E-imzanı istifadə etmək üçün nə tələb olunur?

      E-imzanı istifadə etmək üçün İnternet-ə çıxış, e-imza sertifikatı və kart oxuyucu tələb olunur. Elektron imzadan istifadə haqqında ətraflı məlumat əldə etmək üçün bax “Texniki dəstək” menyusunun “Kömək və dəstək” bölməsinə.

    • “Vaxt möhürü” nə deməkdir?

      “Vaxt möhürü” MSXM tərəfindən verilən sertifikatlaşdırılmış təsdiqdir ki, bu sənəd konkret olaraq bu vaxtda imzalanmışdır. Bunun üçün mütləq internetə çıxış olmalıdır. Belə ki, bu proseslər on-line rejimində həyata keçirilməlidir. “Vaxt möhürü” sənəd qüvvəyə malik olsun deyə elektron imzayla birlikdə istifadə olunur.

    • Autentifikasiya nə deməkdir?

      Elektron mühitdə istifadəçinin identifikasiyası üçün MSXM tərəfindən verilən autentifikasiya sertifikatının istifadəsi.

    • Xaricdə e-imza sertifikatından istifadə etmək olar?

      E-imza sertifikatından xaricdə də istifadə etmək olar.

    • E-imza sertifikatı itdikdə, oğurlandıqda, PIN kod (o cümlədən Puk kod) bloka düşdükdə, itirildikdə və ya unudulduqda nə etmək lazımdır?

      Mütləq 24 saat ərzində fəaliyyət göstərən 157” Zəng Mərkəzinə zəng vurmaq lazımdır. Bu zaman Zəng Mərkəzinin operatoru lazımi əməliyyatları yerinə yetirəcək.

    • E-imza sertifikatının PUK kodu var, lakin PIN kod unudulub və ya bloka düşübsə nə etmək lazımdır?

      Start (Пуск) > All programs (Все программы) > Charismatics > Smart Security Interface > Smart Security Interface - daxil olaraq, açılan pəncərədə: - PIN kodu unutmuşam: Change token PIN (Изменить Pin токена) bölməsində, Old PIN (Старый пин) qrafasına - PUK kodu daxil edirik, New PIN (Новый PIN) qrafasında - yeni pini daxil edirik, Repeat PIN (Подтверждение) qrafasında - təkrar yeni PIN daxil edirik və Change PIN (Сменить PIN) düyməsini sıxırıq - PIN kodu bloka salmışam: Unlock PIN (Разблокировать PIN) bölməsində, SO PIN qrafasına - PUK kodu daxil edirik, New PIN (Новый PIN) qrafasında - yeni pini daxil edirik, Repeat PIN (Подтверждение) qrafasında - təkrar yeni PIN daxil edirik və Unlock PIN (Разблокировать PIN) düyməsini seçirik.

    • E-imza kartından istifadə hüququnu digər şəxsə vermək olarmı?

      E-imza kartı konkret şəxsə aid olduğu üçün bu elektron imzanı yalnız həmin şəxs qoya bilər. Kartın başqa şəxsə verilməsi və identifikasiya kodunun (PIN kodun) digər şəxsə bildirilməsi təhlükəsizliyin pozulması hesab edilir.

    • Hazırlanmış sənədə 2 müxtəlif şəxs imza qoya bilərmi?

      Bəli mümkündür. Konkret say göstərilmir.

    • Bir şəxs iki e-imza sertifikaına sahib ola bilərmi -biri hüquqi, 2-cisi isə fiziki şəxs kimi?

      Bəli mümkündür. Bir şəxs istənilən qədər sertifikata sahib ola bilər.

    • Əgər sənəd müəssisənin müxtəlif əməkdaşları və ya müəssisənin rəhbəri tərəfindən hazırlanırsa, bu sənəd onun kompüterində (və ya bir neçə kompüterdə) imzalana bilərmi?

      Bəli, imza üçün proqram təminatına malik olan internetə qoşulan (vaxt möhürü üçün) və kart oxuyucusu ilə təmin edilən istənilən kompüterdə imza qoymaq mümkündür.

    • Bir tərəf sənədi elektron şəkildə digər tərəf isə əl ilə imzaladıqda o, həqiqi hesab edilirmi?

      Belə kombinasiya mümkündür. Bu zaman elektron sənədi nomenklaturada rəsmi olaraq qeydiyyata almaq, təsdiqləmək lazımdır. Yalnız bundan sonra sənəd kağız şəklində yaşaya bilər.

    • E-imzanın kart oxuyucusu hansı əməliyyat sistemlərində işləyir?

      Windows əməliyyat sistemlərində yoxlanılıb.

    • Nəyə görə sertifikatın fəaliyyət müddəti var?

      Sertifikatda minimum olaraq RFC 2459 (Іnternet X.509 Publіc Key Іnfrastructure Certіfіcate and CRL Profіle) sənədi ilə xarakter və həcmi müəyyən edilmiş informasiya olmalıdır. Orada başqa məlumatlar da ola bilər. Məsələn, poçt ünvanı və s. Bir sözlə, sertifikat MSXM-in işləyə biləcəyi istənilən informasiyanı təşkil edə bilər. Verilən sertifikat üçün fəaliyyət müddəti müəyyən edilir. Məsələn, o, 3 il ərzində həqiqi hesab edilə bilər. Bu müddət bitəndə onun sahibinə yeni sertifikat verilir. Sertifikatın fəaliyyət müddəti onda mövcud olan informasiyadan çox asılıdır. Bu sənəd nə qədər çox informasiya təşkil edirsə, onun faydalı fəaliyyət müddəti də bir o qədər az olur. Bu onunla əlaqədardır ki, informasiya dəyişə bilər və onun sahibinə köhnə sertifikatın fəaliyyət müddəti bitənə qədər yenisini vermək lazım gələcəkdir. Bundan əlavə sertifikatda olan istənilən informasiya ümumaçıq olur. Beləliklə, aydın olur ki, sertifikata mümkün olduqca az informasiya daxil etmək lazımdır. Sertifikatın ləğv edilməsi sertifikatlaşdırma prosesinin tərkib hissəsi hesab edilir. Sertifikatın müddəti bitənə qədər onun ləğv edilməsi üçün bir çox səbəblər mövcuddur. Məsələn, onun sahibi iş yerini dəyişmiş və ya elektron imzasını itirmişdir. Belə hallarda sertifikatı təcili olaraq ləğv etmək lazımdır. Əsas məqsəd onu təsadüfi istifadədən və ya pisniyyətlilərdən qorumaqdan ibarətdir.

    • İki açar nəyə görə vacibdir?

      Simmetrik açarla şifrələməkdən fərqli olaraq informasiyanın şifrələnməsi və deşifrələnməsi üçün asimmetrik sistemlərdə biri digərindən alınması mümkün olmayan iki müxtəlif açardan istifadə olunur. Açarlardan biri şifrələmə digəri isə deşifrələmə üçün istifadə olunur. Açıq açar ilə sistemin fəaliyyət prinsipi gizli yol ilə birtərəfli funksiyaların tətbiqinə əsaslanır. Açarların generasiyası özündə açarı saxlayan sistem istifadəçisi tərəfindən həyata keçirilir. Bu açar gələcəkdə informasiyanın deşifrələnməsi (gizli açar) üçün istifadə olunacaq, informasiyanın şifrələnməsi üçün tətbiq olunan digər açar isə (açıq açar) bu açarın vacib olduğu hər kəs tərəfindən istifadə edilir. Bu açar informasiyanın deşifrlənməsi üçün istifadə oluna bilmədiyindən onun yayılmasını məhdudlaşdırmağın heç bir mənası yoxdir. İnformasiyanı alan şəxsin açıq açarın köməyilə sistemin digər istifadəçiləri vacib olan informasiyanı şifrələyə bilərlər və informasiyanı alan şəxsdən başqa heç kəs məzmunu deşifrələyə bilməz. Belə ki, bunun üçün vacib olan gizli açar yalnız informasiyanı alan şəxsin ixtiyarındadır. Öz növbəsində açıq açarla alqoritmlər açarların məxfiliyinin daha yüksək səviyyəsini təmin edirlər. Belə ki, informasiyanı alanın gizli açarı onun şəxsi informasiya arxivini heç bir zaman tərk etmir. Bununla əlaqədar olaraq təcrübədə fərdi informasiyanın şifrələnməsi zamanı simmetrik açarla alqoritmlər, yayılan informasiyanın şifrələnməsi zamanı isə hər iki alqoritmin kombinasiyası istifadə olunur. Şifrələmədən fərqli olaraq elektron imzanın asimmetrik sistemləri imzanın formalaşdırılması üçün gizli açara, onun yoxlanılması üçün isə açıq açara əsaslanırlar. Beləliklə, imza müəllifi öz açarını gizli saxlayır və heç kəs onun əvəzinə elektron sənədi imzalaya bilməz. Bununla bərabər kimsə açıq açarın köməyilə bu imzanın və onun müəllifliyinin həqiqiliyinə əmin ola bilər.

    • Elektron imza nədir?

      Azərbaycan Respublikasının Qanunlarına əsasən elektron imza ilə imzalanmış elektron sənədlər əl imzası ilə imzalanmış və möhürlənmiş sənədlərə bərabər tutulur. Elektron imza müasir dövrün tələbləri ilə ayaqlaşmaq istəyənlər üçün effektiv həll hesab edilir. Elektron imza ilə imzalanmış sənədlər bir neçə saniyə ərzində lazım olan yerə çatdırıla bilər. Elektron sənəd mübadiləsinin bütün iştirakçıları bir-birindən uzaqda olmalarına baxmayaraq eyni imkanlar əldə edirlər. Elektron imzanın istifadəsi zamanı sənədlər adi kağız sənədlər kimi hüquqi qüvvəyə malik olur.

    • Elektron imza kartını harada əldə etmək olar?

      Elektron imza kartını MSXM-in >Qeydiyyat mərkəzlərindən əldə etmək mümkündür.

    • Elektron imza kartını əldə etmək üçün hansı sənədlər vacibdir?

      Elektron imza kartını əldə etmək istəyən hər bir vətəndaş Qeydiyyat Mərkəzlərinə müraciət edən zaman mütləq şəxsiyyəti təsdiq edən sənədi təqdim etməlidir (sürücülük vəsiqəsi şəxsiyyəti təsdiq edən sənəd kimi qəbul edilmir).

    • “Vaxt möhürü” nə deməkdir?

      “Vaxt möhürü” MSXM tərəfindən verilən sertifikatlaşdırılmış təsdiqdir ki, bu sənəd konkret olaraq bu vaxtda imzalanmışdır. Bunun üçün mütləq internetə qoşulmaq lazımdır. Belə ki, bu proseslər on-line rejimində həyata keçirilməlidir. “Vaxt möhürü” sənəd qüvvəyə malik olsun deyə elektron imzayla birlikdə istifadə olunur.

    • Autentifikasiya nə deməkdir?

      Elektron mühitdə istifadəçinin identifikasiyası üçün MSXM tərəfindən verilən autentifikasiya sertifikatının istifadəsi.

    • Xaricdə e-imza kartından istifadə etmək olar?

      E-imza kartından xaricdə də istifadə etmək olar.

    • E-imza kartı itdikdə, oğurlandıqda, Pin kod bloka düşdükdə və eyni zamanda Puk kod unudulduqda (itildirildikdə), Pin kod unudulduqda (itildirildikdə) və eyni zamanda Puk kod unudulduqda (itildirildikdə) nə etməliyəm?

      Mütləq müştərilərə xidmət üçün Zəng Mərkəzinə (157) zəng vurmaq lazımdır. Bu nömrə elektron imza çipkartının arxa tərəfində göstərilmişdir. Kartda olan sertifikatlar bloka salınacaq və onların qüvvəsi dayandırılacaq.

    • E-imza kartının Puk kodu var və mən Pinkodu unutmuşam, və ya Pin bloka düşübsə nə etməliyəm?

      Start (Пуск) > All programs (Все программы) > Charismatics > Smart Security Interface > Smart Security Interface - daxil olaraq, açılan pəncərədə: - PIN kodu unutmuşam: Change token PIN (Изменить Pin токена) bölməsində, Old PIN (Старый пин) qrafasına - PUK kodu daxil edirik, New PIN (Новый PIN) qrafasında - yeni pini daxil edirik, Repeat PIN (Подтверждение) qrafasında - təkrar yeni PIN daxil edirik və Change PIN (Сменить PIN) düyməsini sıxırıq - PIN kodu bloka salmışam: Unlock PIN (Разблокировать PIN) bölməsində, SO PIN qrafasına - PUK kodu daxil edirik, New PIN (Новый PIN) qrafasında - yeni pini daxil edirik, Repeat PIN (Подтверждение) qrafasında - təkrar yeni PIN daxil edirik və Unlock PIN (Разблокировать PIN) düyməsini sıxırıq

    • E-imza kartından istifadə hüququnu digər şəxsə vermək olarmı?

      E-imza kartı konkret şəxsə aid olduğu üçün bu elektron imzanı yalnız həmin adam qoya bilər. Kartın başqa şəxsə verilməsi və identifikasiya kodunun (Pin kodun) digər şəxsə bildirilməsi ciddi pozuntu halı hesab edilir.

    • Elektron imza xidmətlərindən istifadə üçün hansı avadanlıq vacib hesab edilir?

      Kompüter və kart oxuyucusu vacibdir. “Vaxt möhürü”ndən istifadə üçün internet də mütləqdir.

    • Hazırlanmış sənədə 2 müxtəlif adam imza qoya bilərmi?

      Bəli mümkündür. Konkret say göstərilmir.

    • Bir adam iki e-imza kartına sahib ola bilərmi -biri hüquqi, 2-cisi isə fiziki şəxs kimi?

      Bəli mümkündür. Bir adam istənilən qədər sertifikata sahib ola bilər.

    • Əgər sənəd müəssisənin müxtəlif əməkdaşları və ya müəssisənin rəhbəri tərəfindən hazırlanırsa, bu sənəd onun kompyuterində (və ya bir neçə kompyuterdə) imzalana bilərmi?

      Bəli, imza üçün proqram təminatına malik olan internetə qoşulan (vaxt möhürü üçün) və kart oxuyucusu ilə təmin edilən istənilən kompüterdə imza qoymaq mümkündür.

    • Bir tərəf sənədi elektron şəkildə digər tərəf isə əl ilə imzaladıqda o, həqiqi hesab edilirmi?

      Belə kombinasiya mümkündür. Bu zaman elektron sənədi nomenklaturada rəsmi olaraq qeydiyyata almaq, təsdiqləmək lazımdır. Yalnız bundan sonra sənəd kağız şəklində yaşaya bilər.

    • E-imzanın kart oxuyucusu hansı əməliyyat sistemlərində işləyir?

      Windows əməliyyat sistemlərində yoxlanılıb.

    • Nəyə görə sertifikatın fəaliyyət müddəti var?

      Sertifikatda minimum olaraq RFC 2459 (Іnternet X.509 Publіc Key Іnfrastructure Certіfіcate and CRL Profіle) sənədi ilə xarakter və həcmi müəyyən edilmiş informasiya olmalıdır. Orada başqa məlumatlar da ola bilər. Məsələn, poçt ünvanı və s. Bir sözlə, sertifikat MSXM-in işləyə biləcəyi istənilən informasiyanı təşkil edə bilər. Verilən sertifikat üçün fəaliyyət müddəti müəyyən edilir. Məsələn, o, 3 il ərzində həqiqi hesab edilə bilər. Bu müddət bitəndə onun sahibinə yeni sertifikat verilir. Sertifikatın fəaliyyət müddəti onda mövcud olan informasiyadan çox asılıdır. Bu sənəd nə qədər çox informasiya təşkil edirsə, onun faydalı fəaliyyət müddəti də bir o qədər az olur. Bu onunla əlaqədardır ki, informasiya dəyişə bilər və onun sahibinə köhnə sertifikatın fəaliyyət müddəti bitənə qədər yenisini vermək lazım gələcəkdir. Bundan əlavə sertifikatda olan istənilən informasiya ümumaçıq olur. Beləliklə, aydın olur ki, sertifikata mümkün olduqca az informasiya daxil etmək lazımdır. Sertifikatın ləğv edilməsi sertifikatlaşdırma prosesinin tərkib hissəsi hesab edilir. Sertifikatın müddəti bitənə qədər onun ləğv edilməsi üçün bir çox səbəblər mövcuddur. Məsələn, onun sahibi iş yerini dəyişmiş və ya elektron imzasını itirmişdir. Belə hallarda sertifikatı təcili olaraq ləğv etmək lazımdır. Əsas məqsəd onu təsadüfi istifadədən və ya pisniyyətlilərdən qorumaqdan ibarətdir.

    • İki açar nəyə görə vacibdir?

      Simmetrik açarla şifrələməkdən fərqli olaraq informasiyanın şifrələnməsi və deşifrələnməsi üçün asimmetrik sistemlərdə biri digərindən alınması mümkün olmayan iki müxtəlif açardan istifadə olunur. Açarlardan biri şifrələmə digəri isə deşifrələmə üçün istifadə olunur. Açıq açar ilə sistemin fəaliyyət prinsipi gizli yol ilə birtərəfli funksiyaların tətbiqinə əsaslanır. Açarların generasiyası özündə açarı saxlayan sistem istifadəçisi tərəfindən həyata keçirilir. Bu açar gələcəkdə informasiyanın deşifrələnməsi (gizli açar) üçün istifadə olunacaq, informasiyanın şifrələnməsi üçün tətbiq olunan digər açar isə (açıq açar) bu açarın vacib olduğu hər kəs tərəfindən istifadə edilir. Bu açar informasiyanın deşifrlənməsi üçün istifadə oluna bilmədiyindən onun yayılmasını məhdudlaşdırmağın heç bir mənası yoxdir. İnformasiyanı alan şəxsin açıq açarın köməyilə sistemin digər istifadəçiləri vacib olan informasiyanı şifrələyə bilərlər və informasiyanı alan şəxsdən başqa heç kəs məzmunu deşifrələyə bilməz. Belə ki, bunun üçün vacib olan gizli açar yalnız informasiyanı alan şəxsin ixtiyarındadır. Öz növbəsində açıq açarla alqoritmlər açarların məxfiliyinin daha yüksək səviyyəsini təmin edirlər. Belə ki, informasiyanı alanın gizli açarı onun şəxsi informasiya arxivini heç bir zaman tərk etmir. Bununla əlaqədar olaraq təcrübədə fərdi informasiyanın şifrələnməsi zamanı simmetrik açarla alqoritmlər, yayılan informasiyanın şifrələnməsi zamanı isə hər iki alqoritmin kombinasiyası istifadə olunur. Şifrələmədən fərqli olaraq elektron imzanın asimmetrik sistemləri imzanın formalaşdırılması üçün gizli açara, onun yoxlanılması üçün isə açıq açara əsaslanırlar. Beləliklə, imza müəllifi öz açarını gizli saxlayır və heç kəs onun əvəzinə elektron sənədi imzalaya bilməz. Bununla bərabər kimsə açıq açarın köməyilə bu imzanın və onun müəllifliyinin həqiqiliyinə əmin ola bilər.

    • Müəssisə korporativ şəbəkəyə malikdirsə və təhlükəsizliyi təmin etmək məqsədi ilə şəbəkə və sistem infrastrukturunda proksi və faervol proqram təminatı,avadanlığı tətbiq olunursa və imzalama zamanı sertifikat statusunun onlayn yoxlanılması (OCSP), ƏƏSMN-in xidmətindən istifadəsi zamanı və bildirişləri doldurulduqdan sonra .pdf formatında faylın yaranması ilə problem yaşanırsa o zaman nə etmək lazımdır?

      Əgər müəssisə korporativ şəbəkəyə malikdirsə və şəbəkə infrastrukturunun təhlükəsizliyini təmin etmək üçün müxtəlif növ proksi, faervol proqram təminatı və avadanlıqlarından istifadə olunursa sertifikat statusunun onlayn yoxlanılması (OCSP), ƏƏSMN-in bildirişləri doldurulduqdan sonra bildirişin .pdf formatında yaranması həyata keçmirsə o zaman sizin şəbəkə infrastrukturunda və proksi sistemində HTTPS, LDAP, WWW protokollarına və ƏƏSMN-xidməti istifadə etmək üçün JAVA proqramında proksi verilən İP ünvan göstərilməlidir. Əgər hər hansı başqa bir səbəb yaranırsa e-imzanın texniki qrupu ilə əlaqə saxlamanızı tövsiyyə edirik. E-imza üçün : permit tcp host 188.72.189.26 eq www permit tcp host 188.72.189.26 eq https permit tcp host 188.72.189.26 eq ldap permit tcp host 188.72.189.24 eq https permit tcp host 188.72.189.24 eq ldap permit tcp host 188.72.189.24 eq www permit tcp host 188.72.189.25 eq https permit tcp host 188.72.189.25 eq ldap permit tcp host 188.72.189.25 eq www ƏƏSMN-in xidmətindən istifadə etmək üçün: 188.72.131.38 85.132.122.125 62.212.252.0

    • Elektron imza kartımın sertifikatlarını silmişəm,bunu bərpa etmək mümkündürmü? Əgər mümükündürsə,nə etməliyəm ?

      Bəli, mümkündür. Bunun üçün siz 157 Zəng Mərkəzi ilə əlaqə saxlamalısınız.

  • Azdatakom
    • Azdatacom provayderinə necə qoşula bilərəm?

      1. Bunun üçün www.azdatacom.az saytında “Onlayn qoşul” bolməsinə daxil olaraq sifariş verməklə;
      2. www.e-gov.az portalına daxil olub Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin təqdim etdiyi “Azdatacom internet xidmətinə qoşulma üçün sifariş ” xidmətindən istifadə edərək online müraciət göndərməklə;
      3. 157 zəng mərkəzilə əlaqə saxlayaraq, o cümlədən Bakı qeydiyyatında olan vətandaşlarımız birbaşa müəssisəmizə yaxınlaşaraq xidməti sifariş edə bilərlər.

    • Azdatacom provayderinin tarifləri barədə məlumatı hardan əldə etmək mümkündür?

      Azdatacom provayderinin tarifləri barədə ətraflı məlumatı Azdatacomun rəsmi saytı olan www.azdatacom.az –dan və yaxud da 157 zəng mərkəzinə zəng edərək əldə edə bilərsiniz.

    • Azdatacom provayderində texniki dəstəklə necə əlaqə saxlamaq olar?

      Bunun üçün 157 zəng mərkəzinə zəng etməyiniz kifayyətdir.

    • Modemi özüm konfiqurasiya edə bilərəmmi ?

      Bəli. Bunun üçün www.azdatacom.az saytının “ Modemin konfiqurasiyası ” bölməsinə daxil olub modemi özünüz konfiqurasiya edə bilərsiniz.

    • İnternet xidmətinin haqqını online rejimdə ödəyə bilərəmmi?

      Bəli.Bunun üçün siz www.azdatacom.az saytına daxil olub “ Online xidmətlər ” bölməsindən “ Online ödəmə ” xidmətini seçərək və ya www.e-gov.az portalında Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin təqdim etdiyi “Rabitə və kommunal xidmət haqlarının internet vasitəsilə ödənilməsi ” xidmətinə daxil olaraq online ödəniş edə bilərsiniz.

    • Ödənişi gecikdirmişəm internetim bağlanıb və təcili internet istifadə etməliyəm. Necə kömək edə bilərsiniz?

      Hörmətli müştəri, www.azdatacom.az saytında şəxsi kabinetinizə daxil olub “ 1 günlük kredit ”-dən istifadə edə və ya 157 zəng mərkəzinə zəng edərək internetinizi 1 günluk açdıra bilərsiniz.

    • Modemdə ADSL işarə lampası sönür?

      ADSL – bilavasitə ATS-lə abonent arasında olan xətti göstərir. Əgər Sizdə modemdə ADSL işarə lampası sönürsə demək ya Sizin xəttinizdə problem var, mənzildə və ya ofisdə qoşulma düzgün olmayib.

    • Modemdə ADSL işarə lampası telefon dəstəyi qaldırılanda və ya ev telefonuna zəng gələndə sönür?

      Əgər evə zəng gələndə və ya Siz zəng edəndə ADSL işarə lampası modemdə sönürsə, bu o deməkdirki, Sizdə evdə qoşulmada problem var. Yəni ya evde ADSL ayırıcı (splitter) qosulmayib, ya da ayırıcı (splitter) düzgün qoşulmayib, ya da ümumiyyətlə ayırıcıda (splitter ) texniki nasazlıq var. Bu hal evdə 2-ci telefon aparatı ayırıcısız (splitter) quraşdırılmışdır.

    • Ayırıcı (splitter ) nə rolunu oynayır?

      Ayırıcı (splitter) qurğusu tənzimləyici rolunu oynayir. Eyni zamanda evə gələn zənglərin və internetin qırılmadan fasiləsiz işini təmin edir. Qeyd etmək yerinə düşər ki, ayırıcı (spliter) qurğu düzgün qoşulmadıqda internetdən istifadə zamanı problem yaranır.

    • Hansi modemlər tövsiyyə olunur?

      Tp-link, Zyxel seriyalı modemlər bir çox provayderlər tərəfindən tövsiyyə olunur.

    • İnternet niyə zəifdi?

      İnternetin normal və stabil işləməsi üçün əsas 3 amil vacib götürülür. 1-ci amil normal konfiqurası olunmuş işlək vəziyyətdə olan modem, 2-ci amil telefon xətti saz vəziyyətdə olmalı, 3-cü amil isə ev kompüterinin saz vəziyyətde olmasıdı.

    • Speedtest mənə verilən internet sürətini real göstərmir. Bu nə ilə əlaqədardır?

      Dəqiq sürəti bilmək istəyirsinizsə Siz öz modeminizə daxil olub, orada provayder tərəfindən verilən sürəti görə bilərsiniz. Xatırladırıq ki, əgər telefon xəttində və ya mənzilin daxilində qoşulmada problem varsa bu Sizə verilən internet sürətinə mənfi təsir edir.

    • İnternetdən istifadə edərkən hər hansı bir sayt açılmır və ya ləng işləyir, donmalar olur. Amma digər saytlar normal işləyir. Bu nə ilə əlaqədardır?

      Əgər Siz internetdə bütün saytlarin normal işlədəyini bir və ya bir neçə saytin normal işləmədiyinə rast gəlirsinizsə bu hal saytın yerləşdiyi serverin normal işləmədiyi qənaətinə gəlmək olar. Bu tip hallar tez-tez təkrarlanırsa 157 çağrı xidmətinə zəng edərək mütəxəssislərmizlə məsləhətləşməyiniz, onları xəbərdar etməyiniz vacibdir.

    • Mənzildə və ya ofisdə ADSL qoşulma olan xəttin üzərində 2-ci telefon aparatı işlədə bilərəmmi?

      Əgər Siz evde ADSL xidmətə qoşulursunuzsa texniki tələblərə düzgün riayət etməyiniz mütləqdir. Yəni ayırıcı (splitter) düzgün formada quraşdılırlmalıdır. Əgər mənzildə və ya ofisdə Siz digər otaqlardada telefon aparatı işlətmək istəyirsinizsə Siz hökmən telefon aparatı qarşısına ADSL ayırıcı (splitter) quraşdırmalısınız.

    • Mənim internetim normal işləmir. Provayderdən problemin telefon xətti ilə bağlı olduğunu söyləyirlər mən nə edim?

      Əgər Sizin internetinizdə problem varsa ilk öncə Sizə xidmət göstərən internet provayderə müraciət etməlisiniz. Əgər problem xəttlə bağlı olarsa, bu halda Sizə xidmət göstərən telefon qovsağı xəttinizin problemini aradan qaldırmalıdır.

    • Müstəqil şəkildə xəttin göstəricilərini yoxlamaq olami?

      Bəli hər bir istifadəçi öz xəttinin ADSL göstəricilərini müstəqil şəkildə yoxlaya bilər. Bunun üçün modemə daxil olub göstəriciləri aşağıdakı verilənlərlə müqayisə edə bilərsiniz.

    • İnternetin sürətini necə dəyişə bilərəm?

      Bunun üçün 157 zəng mərkəzilə əlaqə saxlayaraq və ya Bakı qeydiyyatında olan müştərilərimiz www.e-gov.az portalına daxil olaraq Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin təqdim etdiyi “ADSL internet xidmətinə qoşulma və ya imtina ” xidmətinə daxil olaraq internet sürətinizi online olaraq dəyişə bilərsiniz.

    • Azdatacom provayderinin əhatə dairəsi barədə ətraflı məlumatı haradan əldə etmək olar?

      Azdatacom provayderinin əhatə dairəsi barədə ətraflı malumatı www.azdatacom.az saytının “Əhatə dairəsi ” bölməsindən əldə edə bilərsiniz

    • İnternetin istifadəsi ilə bağlı yaranan xidmət haqqına aid suallarım var nə etməliyəm?

      Hörmətli müştəri bunun üçün Siz 157 zəng mərkəzilə əlaqə saxlayaraq ətraflı məlumatı əldə edə bilərsiniz.

    • Azdatacom provayderindən necə imtina ede bilərəm?

      Elektron hökumət portalına daxil olub Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin təqdim etdiyi “ADSL internet xidmətinə qoşulma ( və ya imtina)” xidmətindən (https://www.e-gov.az/az/services/read/2706/0 ) istifadə edərək və ya 157 Zəng Mərkəzi ilə əlaqə saxlayaraq provayderdən imtina edə bilərsiniz.